zwartstipspanner Scopula nigropunctata

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Vrij zeldzaam. Komt verspreid over het land lokaal voor; de meeste waarnemingen komen uit Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. RL: bedreigd.

Rode lijst

bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Half mei-half augustus in één generatie. De vlinders kunnen overdag van de waardplant worden opgejaagd. Zowel mannetjes als vrouwtjes komen vanaf de schemering op licht.

Levenscyclus

Rups: juli-mei. De soort overwintert als halfvolgroeide rups.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Sub-angled Wave

Duitse naam

Eckflügel-Kleinspanner

Franse naam

l'Acidalie étrille

Synoniemen

Acidalia nigropunctata, Sterrha nigropunctata, Scopula strigilaria, Acidalia prataria, Acidalia strigilaria

Meer

Toelichting Nederlandse naam

De stipspanners hebben een meer of minder duidelijke middenstip op voor- en ook vaak op achtervleugels. Nagenoeg alle Scopula's en Idaea's zijn stipspanners.
Fijne zwarte middenstipjes maken onderscheid met Idaea-soorten mogelijk. Ook de Latijnse soortnaam wijst op die zwarte stipjes.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Scopula: scopula is een kleine borstel. Bedoeld wordt een uitschuifbaar schubbenborsteltje op het scheenbeen van een aantal mannetjes van dit genus.
nigropunctata: niger is zwart en punctum is vlek, hetgeen betrekking heeft op de zwarte stippen op de vleugels.

Auteursnaam en jaartal

(Hufnagel, 1767)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 14-16 mm. De vleugels zijn witachtig met soms een vage bruine tint en hebben een heel fijne grijze spikkeling. Zowel de voor- als de achtervleugel heeft een kleine zwarte middenstip en verscheidene gegolfde grijsbruine dwarslijnen. Het meest opvallend is de brede middelste dwarslijn die bij de voorrand van de voorvleugel vervaagt maar daar een kenmerkende hoek naar binnen maakt. De achtervleugel heeft halverwege de achterrand een duidelijke punt, wat in combinatie met de grootte van de vlinder onderscheid mogelijk maakt met de Idaea-soorten.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; lichaam slank, licht versmald naar de kop; huid met dwarsribbeltjes, groenachtig grijs met kleine zwarte vlekjes op de rug; onderzijde lichtgrijs met een zeer bleke middenstreep; kop grijs met bruine spikkels.

Gelijkende soorten vlinder

De dwarslijnen bij de bosspanner (S. immutata) en de roomkleurige stipspanner (S floslactata) zijn meestal iets sterker gegolfd en buigen bij de voorrand niet naar binnen; ook hebben deze soorten geen puntige achtervleugel. Bij de roomkleurige stipspanner is de zwarte middenstip op de voorvleugel zwakker dan die op de achtervleugel of zelfs afwezig. Bij de bosspanner is de stip op de voorvleugel iets kleiner. Zie ook de witroze stipspanner (S. emutaria), de moerasstipspanner (S. corrivalaria) en de zoomstipspanner (S. umbelaria).

Bekijk de gedetailleerde verschillen met illustraties tussen zeven Scopula- en drie Idaea-soorten.

Gelijkende soorten rups

Prachtstipspanner (Scopula marginepunctata), ligusterstipspanner (Scopula imitaria), witroze stipspanner (Scopula emutaria), bosspanner (Scopula immutata), roomkleurige stipspanner (Scopula floslactata), crème stipspanner (Scopula ternata) en vals witje (Siona lineata).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Ruige open graslanden en brede bloemrijke bosranden en -paden.

Planten

Diverse loofbomen en struiken, waaronder kamperfoelie en bosrank, maar ook blauwe bosbes.

Waardplant

Clematis
Clematis

Kamperfoelie
Lonicera

Bosbes
Vaccinium

Actualiteiten

Ontdek meer

Blijf op de hoogte

Ontvang vlindernieuws

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

Alle soorten uit deze familie