gewone heispanner Ematurga atomaria

Familie

spanners (GEOMETRIDAE)

Zeldzaamheid

Zeer algemeen. Komt vooral op de zandgronden in het binnenland voor; in de duinen lokaal. RL: niet bedreigd.

Rode lijst

niet bedreigd

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Begin april-begin augustus in twee generaties; de tweede generatie is partieel. De vlinders zijn vooral bij warm weer overdag actief en laten zich gemakkelijk opjagen uit het gras of uit de hei.

Levenscyclus

Rups: mei-september. De soort overwintert als pop in een losse cocon op of in de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Common Heath

Duitse naam

Heideland-Tagspanner

Franse naam

la Phalène picotée , la Rayure jaune picotée

Oud Nederlandse naam

dopheidespanner, heidespanner, okergele heidespanner

Synoniemen

Fidonia atomaria

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Deze vlinder is een heel gewone spanner in heidegebieden.

Meer over Nederlandse namen

Toelichting wetenschappelijke naam

Ematurga: emar, ematos is een dichterlijke variant van hemera is de dag en ergon is werk, een dagwerker dus, een dagactieve soort.
atomaria: atomos is een atoom, een heel klein deeltje, verwijzend naar de spikkels op de vleugels.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 12-15 mm. Een zeer variabele soort. De grondkleur varieert van wit, vooral bij het vrouwtje, tot warm lichtbruin, geelbruin of donkergrijs. Zowel de voor- als de achtervleugel heeft verscheidene donkerbruine dwarslijnen in de vorm van smalle banden die variëren in breedte. De centrale dwarslijnen lopen bij de binnenrand van de voorvleugel naar elkaar toe en vloeien soms samen. De banden zijn echter niet altijd even duidelijk, soms zijn er alleen donkere vlekjes aanwezig. Het mannetje heeft sterk geveerde antennen, waardoor hij gemakkelijk is te onderscheiden van het bruin dikkopje (Erynnis tages) en de aardbeivlinder (Pyrgus malvae), twee dagvlindersoorten die soms in dezelfde periode en in dezelfde habitat vliegen. De ondersoort minuta is klein en somberder gekleurd; de grotere ondersoort atomaria (nominaat) heeft een meer okergele tekening.

Kenmerken rups

Tot 30 mm; lichaam zeer variabel in kleur, van groen tot grijsachtig bruin, okerkleurig of purperachtig bruin, vaak met lichte, ruitvormige vlekken en witte stippen op de rug en gebroken, zwartachtige lengtestrepen op de flanken; kop bruin of groenachtig, roodachtig bruin gespikkeld.

Gelijkende soorten vlinder

Zie de klaverspanner (Chiasmia clathrata).

Gelijkende soorten rups

Gevlekte heispanner (Dyscia fagaria).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Gelijkende soorten vlinder

Gelijkende soorten rups

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Vooral vochtige heiden; ook brede bospaden, graslanden en wegbermen.

Planten

Diverse kruidachtige en houtige planten.

Waardplant

Bijvoet
Artemisia

Struikhei
Calluna

Zegge
Carex

Brem
Cytisus

Dopheide
Erica

Rolklaver
Lotus

Wilg
Salix

Lijsterbes
Sorbus

Klaver
Trifolium

Bosbes
Vaccinium

Actualiteiten

Ontdek meer

Tijdschriften

Soorten uit dezelfde familie spanners (GEOMETRIDAE)

Alle soorten uit deze familie