wolfsmelkpijlstaart Hyles euphorbiae

Familie

pijlstaarten (SPHINGIDAE)

Zeldzaamheid

Zeer zeldzaam. Deze soort was inheems tot 1965; sindsdien wordt deze soort als trekvlinder af en toe in ons land gezien. In 1992 was er een invasie in Friesland waarbij honderden rupsen werden gevonden. Op enkele plaatsen in ons land, waaronder in de oostelijke en zuidelijke rivierduinen van de Rijn en de Maas en in de duinen, bevinden zich weer (tijdelijke) populaties; de laatste jaren worden daar zowel vlinders als rupsen gevonden.

Rode lijst

trekvlinder

Meer foto's

Terug naar boven ^

Levenswijze

Vliegtijd en gedrag

Mei-begin september in één of in warme jaren twee generaties. De vlinders vliegen in de avondschemering.

Levenscyclus

Rups: juli-september. De soort overwintert als pop in de grond.

Verspreiding

Vliegtijd

Benaming

Engelse naam

Spurge Hawk-moth

Duitse naam

Wolfmilchschwärmer

Franse naam

le Sphinx de l'euphorbe

Synoniemen

Celerio euphorbiae, Deilephila euphorbiae, Spectrum euphorbiae

Meer

Toelichting Nederlandse naam

Wolfsmelkpijlstaart is een oude naam die ook al door Ter Haar in 'Onze Vlinders' wordt gebruikt.
Pijlstaart verwijst naar het staartje of pijl op het laatste segment van de rups.
Wolfsmelksoorten zijn de voedselpanten voor de rups van deze soort.

Meer over Nederlandse namen

Ondersoorten

Celerio euphorbiae (Linnaeus, 1758); Deilephila euphorbiae (Linnaeus, 1758); Spectrum euphorbiae (Linnaeus, 1758)

Toelichting wetenschappelijke naam

Hyles: Hyles was een van de Centauren, een woest ras, half man half paard; zij werden verondersteld te leven in Thessaly.
euphorbiae: Euphorbia is het plantengeslacht wolfsmelk, dat van de waardplant.

Auteursnaam en jaartal

(Linnaeus, 1758)

Herkenning

Kenmerken vlinder

Voorvleugellengte: 28-31 mm. Een dof olijfgroene pijlstaart met over de voorvleugel een lichtgekleurde, vaak enigszins roze getinte en/of gespikkelde brede baan, die diagonaal vanaf de binnenrand naar de vleugelpunt loopt en de voorrand soms op meerdere plaatsen bijna of geheel raakt. De onderkant van de vleugels is rozeachtig.

Kenmerken rups

Tot 80 mm; lichaam zwart, fijn geel gespikkeld; overde rug een brede, rode lengtestreep; rug en flanken variabel met rode en gele vlekken getekend; onder de spiracula een brede, rode lengteband; hoorn op segment elf rood met zwart uiteinde; kop rood.

Gelijkende soorten vlinder

De lichte diagonale baan op de voorvleugel van de walstropijlstaart (H. gallii) is duidelijk smaller en raakt nooit de voorrand; bovendien is de onderkant van de vleugel niet rozeachtig. Zie ook de gestreepte pijlstaart (H. livornica) en de de wingerdpijlstaart (Hippotion celerio).

Gelijkende soorten rups

Walstropijlstaart (Hyles gallii).
N.B.: vergelijk behalve de uiterlijke kenmerken ook de tijd van het jaar waarin de rupsen voorkomen, het habitat en de waardplant(en).

Gelijkende soorten vlinder

Gelijkende soorten rups

Verspreiding in Nederland in vier perioden

Onderstaande kaartjes tonen de verspreiding binnen Nederland in vier perioden. Hoe groter en donkerder een stip, des te groter was de presentie van een soort in het desbetreffende uurhok (5x5 kilometerhok). Presentie geeft aan in welke mate een soort is over- of ondervertegenwoordigd ten opzichte van de (macronachtvlinder-)fauna als geheel. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens in de Nationale Databank Flora en Fauna.

Habitat

Open zonnige plaatsen waaronder duinen en akkerranden; vooral langs grote rivieren.

Planten

In het binnenland voornamelijk cipreswolfsmelk en heksenmelk. In de duinen zeewolfsmelk. Ook andere soorten wolfsmelk.

Waardplant

Wolfsmelk
Euphorbia

Soorten uit dezelfde familie pijlstaarten (SPHINGIDAE)

Alle soorten uit deze familie